مقدمه

«پدافند غیرعامل عبارت است از مجموعه اقدامات غیرمسلحانه که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت‌‌های ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدات و اقدامات نظامی دشمن می‌‌گردد.»

عبارت فوق بند اول سیاست‌‌های ابلاغی کلی نظام در امور «پدافند غیرعامل» می‌باشد. در این نوشته در پی تبیین تطبیقی تحلیلی بیانات معظم له در زمینۀ پدافند اقتصادی با توجه به تعریف آورده شده در ابتدای متن می‌باشیم. شایان ذکر است که به دلیل زیاد بودن حجم بیانات، به بیان راهکار‌ها و سیاست‌ها در این موضوع بسنده شده است. اساسا واژۀ پدافند در جایی مطرح است که احتمال وجود خطری از طرف دشمن داخلی یا خارجی در جهت ایجاد اختلال، تضعیف یا ایجاد بحران وجود داشته باشد.ایشان با توجه به وجود تهدیدات خارجی از قبیل تحریم و ابزار‌های روانی ، معتقد به قرار داشتن کشور در شرایط جنگ تمام عیار اقتصادی می‌باشند.

جنگ اقتصادی

به زانو درآوردن کشور از لحاظ اقتصاد، عقب راندن و پس راندن کشور در زمینۀ اقتصاد، که منتهی بشود به فلج پایه‌‌های اقتصادی، منتهی بشود به نومیدی مردم، یکی از کار‌های اساسی [دشمن] است. خب، این چیز واضحی است؛ خودشان هم این را دارند بیان می‌کنند و می‌گویند. این، هم برای مجلس، هم برای دولت، هم برای یکایک مسئولانی که در بخش‌های مختلف مشغول تلاش هستند، خط روشنی را ترسیم می‌کند که چه باید کرد.1

به زانو درآوردن کشور از لحاظ اقتصاد، عقب راندن و پس راندن کشور در زمینۀ اقتصاد، که منتهی بشود به فلج پایه‌‌های اقتصادی، منتهی بشود به نومیدی مردم، یکی از کار‌های اساسی [دشمن] است.

ما به‌خاطر استقلالمان، به‌خاطر عزت‌مداری‌مان، به‌خاطر اصرارمان بر تحت تأثیر سیاست‌های قدرت‌ها قرار نگرفتن، مورد تهاجم و سوء نیت هم قرار داریم؛ یعنی نسبت به ما - همچنان که در شرایط کنونی مشاهده می‌کنید - انگیزه‌‌های مخالفت و اخلالگری و اشکال‌تراشی و ایجاد مشکل، بیش از بسیاری از کشور‌های دیگر است. بنابراین ما بیشتر بایستی اهتمام بورزیم به اینکه پایه‌‌های اقتصاد را محکم کنیم و اقتصادمان را مقاوم‌سازی کنیم؛ نگذاریم وضعیتی وجود داشته باشد که یا حوادث و تکانه‌‌های ناگزیر و یا سوءنیت‌‌ها بتواند در اقتصاد ما اثر بگذارد. بنابراین ما به این نیاز داریم.

نکتۀ سوم، تهدید‌های اقتصادی خارجی است. خب تحریم‌ها از قبل بود، منتها این تحریم‌ها از حدود زمستان سال ۹۰ تا امروز، تبدیل شده به جنگ اقتصادی، دیگر اسم آن تحریم هدفمند نیست، یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی است که متوجه ملت ماست. علت آن هم، نه مسئلۀ هست‌های است، نه مسئلۀ حقوق بشر است، نه مسائل دیگری از این قبیل است؛ علت آن را خود آن‌ها هم می‌دانند، ما هم می‌دانیم؛ علت، استقلال‌خواۀ ملت ایران است؛ علت، داشتن یک حرف نو بر پایۀ مبانی اسلام است که برای کشور‌های دیگر و ملت‌های مسلمان الگو خواهد شد؛ می‌دانند که اگر جمهوری اسلامی در این عرصه‌‌ها و می‌دان‌ها موفق شد، دیگر جلوی رشد این حرکت را در دنیا نمی‌‌شود گرفت و این یک حرکت مهمی است؛ مسئله این است. حالا بهانه یک روز انرژی هست‌های است، یک روز غنی‌سازی است، یک روز حقوق‌بشر است، یک روز حرف‌هایی از این قبیل است. تحریم‌ها علیه ما، قبل از اینکه اصلاً مسئلۀ انرژی هست‌های مطرح هم بشود وجود داشت، بعد از این هم وجود خواهد داشت. این مسئلۀ هست‌های و این مذاکرات اگر ان‌شاءالله به نقطۀ حلی برسد، باز خواهید دید همین فشار‌ها وجود خواهد داشت، باید در مقابل این فشار‌ها مصونیت‌سازی کرد، باید به بنای داخلی استحکام‌بخشی کرد. اقتصاد را باید قوی کنیم تا دشمن از تأثیرگذاری از این ناحیه مأیوس بشود؛ وقتی دشمن مأیوس شد، خیال ملت و مسئولین کشور هم راحت خواهد شد.2

لزوم پدافند اقتصادی

با توجه به شناخت اطراف قضیه و لزوم مقابله با آن، در بند ۲۲سیاست‌های کلی ابلاغی اقتصاد مقاومتی به ایفای نقش پدافندی در حوزۀ اقتصاد پرداخته شده است:

ما به‌خاطر استقلالمان، به‌خاطر عزت‌مداری‌مان، به‌خاطر اصرارمان بر تحت تأثیر سیاست‌های قدرت‌ها قرار نگرفتن، مورد تهاجم و سوء نیت هم قرار داریم.

بند ۲۲- دولت مکلف است برای تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی با هماهنگ‌سازی و بسیج پویای همه امکانات کشور، اقدامات زیررا معمول دارد:

• شناسایی و به‌کارگیری ظرفیت‌‌های علمی، فنی و اقتصادی برای دسترسی به توان آفندی و اقدامات مناسب.
  
• رصد برنامه‌‌های تحریم و افزایش هزینه برای دشمن.
  
• مدیریت مخاطرات اقتصادی از طریق تهیه طرح‌‌های واکنش هوشمند، فعال، سریع و به هنگام در برابر مخاطرات و اختلال‌‌های داخلی و خارجی.3
  

سیاست‌ها و راهبرد‌های پدافند اقتصادی4

در این بخش، با مرور تقریباً تمامی بیانات،‌پیام‌ها و ابلاغیه‌های معظم‌له از ابتدای رهبری تا حال حاضر، تلاش شده است سیاست‌های کلی نظام مربوط به حوزۀ دفاع اقتصادی از منظر رهبر معظم انقلاب گردآوری و دسته‌بندی شود.

افزایش بازدارندگی

در حوزه بازدارندگی به نظر می‌رسد باید ضمن شناخت دشمن و ترسیم دقیق آن، مختصات،مزیت‌ها و منافع اقتصادی او در جهت به دقت شناسایی شده تا در صورت بروز هر اقدامی بتوان به مقابله با آن برآمد. لذا باید در این حوزه به ترسیم دقیق جبهه استکبار در عرصه اقتصادی و مقابله با روح سلطه طلبی و سیطرۀ اقتصادی دشمن و مواجهۀ فعال و موثر در جهت شکل گیری هویت عظیم جمعی و بین المللی با محوریت نظام جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر موارد زیر پرداخت:

• شناسایی ابزار‌های دشمن -تهدید و تحریم- و نقاط ضعف جبهه داخلی و رفع آن‌‌ها در جنگ اقتصادی دشمن
  
• پرهیز از ارتباط مالی با دشمنان
  
• وارد آوردن فشار بر آمریکا و مبارزه‌ با نفوذ و سیطرۀ ابرقدرت‌‌ها بر انرژی و بازار‌های مصرفی کشور‌های جهان سوم از طریق تدوین سیاست‌‌های لازم برای استفاده از راهبرد انرژی هراسی به‌عنوان اهرم فشار
  
• لزوم مبارزه با سیاست گسترش سلطه نظامی و سیاسی و اقتصادی از سوی آمریکا
  
• ضرورت به‌خطرانداختن منافع (اقتصادی)دشمن در هر نقطۀ دنیا در صورت تعرض به ملت ما
  

کاهش آسیب‌پذیری

در زمینه کاهش آسیب‌پذیری در حوزۀ جنگ اقتصادی می‌توان به سه گروه راهکار‌های اصلاح فرهنگی ، اصلاح ساختاری و اصلاح اقتصادی در این حوزه اشاره نمود.

یکی دیگر از حوزه‌های هدف درجهت کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی تکیۀ اقتصاد بر بنیان‌هایی از قبیل دانش‌بنیانی،مردمی‌سازی، درون‌زایی،فساد ستیزی،دشمن‌شناسی و استکبار ستیزی،دیپلماسی فعال اقتصادی و ایجاد بلوک‌های اقتصادی جدید می‌باشد.

اصلاح فرهنگی

اصلاح فرهنگ مصرف فردی، اجتماعی و سازمانی، ترویج فرهنگ صرفه‌جویی و قناعت و مقابله با اسراف،تبذیر، تجمل‌گرایی و مصرف کالای خارجی با تأکید بر:

• اصلاح فرهنگ مصرف فردی، اجتماعی و سازمانی، ترویج فرهنگ صرفه‌جویی و قناعت و مقابله با اسراف،تبذیر، تجمل‌گرایی و مصرف کالای خارجی با استفاده از ظرفیت‌‌های فرهنگی، آموزشی و هنری و رسانه‌‌ها به‌ویژه رسانه ملی
  
• ضرورت تبیین و ترویج سبک مصرفی اسلامی و تنبه‌دادن نسبت به فرهنگ مصرفی غلط غربی توسط رسانه‌‌ها و دستگاه‌‌های تبلیغاتی
  
• آموزش همگانی الگوی مصرف مطلوب
  
• توسعه و ترویج فرهنگ بهره‌وری با ارائه و تشویق الگو‌های موفق در این زمینه و با تأکید بر شاخص‌‌های کارآمدی، مسوولیت‌پذیری، انضباط و رضایت‌مندی
  
• پیشگامی دولت، شرکت‌‌های دولتی و نهاد‌های عمومی در رعایت الگوی مصرف
  
• مقابله با ترویج فرهنگ مصرف‌گرایی و ابراز حساسیت عملی نسبت به محصولات و مظاهر فرهنگی مروج اسراف و تجمل‌گرایی
  
• تبیین زشتی و اضرار فرهنگ غلط مصرف تولیدات خارجی و مقابله با آن
  
• توجه به توأم بودن واردات کالا علی‌الخصوص کالا‌های مصرفی از سایر کشور‌ها با واردات فرهنگ آن کشورها
  
• پرهیز از تبلیغات مروج مصرف‌گرایی و جلوگیری از تبلیغات مخرب جهت تمسخر کالا‌های ایرانی و تقدیس کالا‌های خارجی
  
• لزوم اسراف نکردن در مواد غذایی و مواد دارویی، تفریحات – مانند سفر به خارج از کشور – لباس، اتومبیل و ضرورت کسب اعتدال در خرج‌کردن بالأخص در دوران پایین بودن درآمد کشور
  

[لزوم] توجه به اهداف گفتمان اقتصادی انقلاب به منظور دستیابی به اولویت‌های اقتصاد ایران و تصمیم‌سازی و برنامه ریزی متناسب با اهداف، مصالح و چشم‌انداز‌های نظام اسلامی

• آموزش اصول و روش‌‌های بهینه‌سازی مصرف در کلیه پایه‌‌های آموزش عمومی و آموزش‌‌های تخصصی دانشگاهی
  
• تبیین و ترویج انضباط مالی، صرفه‌جویی و نگاه پرهیزگارانه به مصرف‌گرایی و اتخاذ سیاست‌‌های تشویقی و تنبیۀ برای کاهش مصرف
  

اصلاح ساختاری

ارتقای بهره‌وری و نهادینه‌شدن مصرف بهینه آب در تمام بخش‌‌ها به‌ویژه بخش کشاورزی در چارچوب سیاست‌‌های زیر:

• طراحی، تدوین و اجرای سند ملی الگوی مصرف آب در بخش‌‌های مختلف و به هنگام‌سازی آن.
  
• اعمال سیاست‌‌های تشویقی و حمایتی از طرح‌‌های بهینه‌سازی استحصال، نگهداری و مصرف آب.
  
• تدوین و اعمال استاندارد‌ها و ضوابط لازم برای کاهش ضایعات آب، پایش کیفیت منابع آب و جلوگیری از آلودگی آب‌ها.
  
• اصلاح الگوی کشت و اعمال شیوه‌‌های آبیاری کارآمدتر، ایجاد سامانه‌‌های بهینه تأمین و توزیع آب شرب و بهینه‌سازی تخصیص و مصرف آب در بخش تولید بر اساس ارزش راهبردی و اقتصادی بیشتر.
  
• برنامه‌ریزی برای استفاده مجدد و بازچرخانی آب.
  
• تدوین و اجرای برنامه‌‌های عملیاتی مناسب برای ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب به‌ویژه در سفره‌‌های زیرزمینی دارای تراز منفی و اعمال مدیریت خشک‌سالی و سیل، سازگار با شرایط اقلیمی.
  

اصلاح الگوی مصرف نان کشور از طریق ارتقا و بهبود شرایط و کیفیت فرآیند‌های «تولید و تبدیل گندم به نان» و «مصرف نان» در چارچوب سیاست‌‌های زیر:

• حفظ ذخیرۀ استراتژیک گندم.
  
• تنظیم مبادلات تجاری بازار گندم و آرد باهدف تنظیم بازار داخلی
  

اصلاح اقتصادی

یکی دیگر از حوزه‌های هدف درجهت کاهش آسیب‌پذیری اقتصادی تکیۀ اقتصاد بر بنیان‌هایی از قبیل دانش‌بنیانی،مردمی سازی، درون‌زایی،فساد ستیزی،دشمن‌شناسی و استکبار ستیزی،دیپلماسی فعال اقتصادی و ایجاد بلوک‌های اقتصادی جدید می‌باشد.

[لزوم] توجه به اقتدار اقتصادی از طریق تقویت پول ملی، حضور مؤثر در بازار‌‌های جهانی، استفاده از ظرفیت‌‌های داخلی برای بهبود وضعیت اقتصادی، ریشه‌کن‌کردن فقر در کشور و تبدیل‌شدن به یک کشور غنی و ثروتمند، بهبود وضعیت اشتغال، دستیابی به حد مطلوب تولیدات صنعتی و کشاورزی

مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر راهبرد‌های تهاجمی دشمن و حراست مقتدارنه از کیان نظام اسلامی با بهره گیری از ظرفیت‌های مردمی، سرمایه‌های معنوی و انسجام و وحدت درونی و تشکیل جبهۀ مقتدر اقتصادی توسط امت بزرگ اسلامی با تأکید بر:

• مسئولیت‌شناسی دانشگاه‌ها، دولت و مردم برای برداشتن گام اقتصاد مقاومتی در مقابل دشمنی‌‌های مختلف و تبیین شعار‌های سال، به‌عنوان منظومه‌‌هایی برای تقویت و ساماندۀ اقتصاد کشور در مقابل تهاجمات پیش‌بینی‌شدۀ دشمن به منظور مقاوم‌سازی اقتصاد در برابر تکانه‌‌های جهانی و سیاست‌‌های آمریکا و دشمنان
  
• امکان و اجازۀ یافتن مکمل‌‌های اقتصاد مقاومتی مانند اقتصاد تهاجمی به‌وسیله کار علمی و دانشگاهی
  
• ایجاد توسعه، سازندگی و رفاه در کشور از مسیر استقامت و ایستادگی در مقابل دشمنان و جلوگیری از فشار‌های اقتصادی بر زندگی واقعی مردم در درازمدت با نهادینه ساختن مقاومت
  
• آگاه‌سازی مردم نسبت به تبلیغات دشمن در ایجاد اختلاف و دمیدن در مشکلات اقتصادی، جلوگیری از القای تصور فاسد بودن و وابستگی ملت ایران به بیگانگان و ناکارآمدیِ نظام اسلامی و جلوگیری از فشار دشمن از مجرای نیاز‌های مردم
  
• جلوگیری از اداره و غارت اقتصاد ایران و سایر کشور‌های دارای ثروت طبیعی توسط نظام استکبار و قدرت‌‌های غارتگر جهانی در نتیجۀ ایجاد تفرقه می‌ان مردم
  
• برنامه‌ریزی جهت پیشگیری از تطمیع صاحب‌نفوذان توسط دشمنان و مقابله با دست‌‌های خائن و تحریک‌شده و حضور تبلیغاتی و اقتصادی و سیاسی دشمن
  
• پرهیز از دل‌خوشی و فریب خوردن از کمک‌‌های اقتصادی آمریکا به سایر کشورها
  
• تلاش جهت جلوگیری از باز‌شدن مجدد راه نفوذ دشمن و بهره بردن آنان از منافع نامشروع و ممنوع بودن عقب‌نشینی در برابر قدرت‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زورگو به دلیل تشویق‌شدن ایشان به تعرض و تجاوز بیشتر
  
• تقویت وحدت امت بزرگ اسلامی و قدرت اندیشه و کار و ثروت طبیعی آن‌‌ها به مثابه پشتوانۀ اقتدار و قدرت جهان اسلام و برنامه‌ریزی، اتحاد قوا و حرکت اقتصادی دنیای اسلام برای مصون ماندن و دفاع از جبهۀ اسلام در برابر دشمنی‌‌ها و تحریم‌‌ها و جلوگیری از اعانه به عوامل ضد مصلحت امت اسلام
  
• ایجاد بلوک مقتدر اقتصادی در دنیای اسلام و رفع موانع تجاری می‌ان کشور‌های اسلامی به منظور ایجاد تحرک اقتصادی درونی
  
• لزوم مقابله و چاره‌اندیشی روشنفکران، رجال دینی و سیاستمداران دنیای اسلام با تاراج ثروت‌‌ها و استعداد‌های جهان اسلام بالأخص دست‌یابی آمریکا و دشمنان اسلام به منابع مهم زیرزمینی، ذخایر و ظرفیت‌‌های منطقۀ اسلامی و تصاحب بازار‌های مصرف این منطقه توسط آمریکا
  

تداوم فعالیت‌های ضروری

از دیگر وظایف آمده در پدافند اقتصادی تکیه بر تداوم فعالیت‌های ضروری می‌باشد. در این زمینه باید اقداماتی از قبیل، اقدامات زیر صورت گیرد:

تلاش مومنانه و تحرک قدرتمندانه و مجاهدانه و پایبندی به آرمان ‌ها و گفتمان انقلاب اسلامی مسئولین در مسیر اعتلا و پیشرفت کشور با تأکید بر:

• توجه به خطر مصالحه با استکبار و نفی مقاومت
  
• برنامه‌ریزی جهت رسیدن به استقلال کامل اقتصادی، علمی و صنعتی، رفاه مادی و امنیت اجتماعی با ابتکار، تلاش و قوت مدیریتی
  
• اولویت برقراری امنیت برای پرداختن به فعالیت اقتصادی و ارتقای دانش و برخورد با سوءاستفاده کنندگان و فعالیت‌‌های نامشروع اقتصادی
  
• برنامه‌ریزی جهت رسیدن به استقلال کامل اقتصادی، علمی و صنعتی، رفاه مادی و امنیت اجتماعی با ابتکار، تلاش و قوت مدیریتی
  
• توجه دقیق مسئولین اقتصادی به کالا‌های ضروری و استراتژیک مورد استفاده مردم و صنایع
  
• گسترده‌سازی منابع مبادلات اقتصادی در جهت ایمن‌سازی و تداوم فعالیت‌های ضروری
  

ارتقای پایداری ملی

توجه به اهداف گفتمان اقتصادی انقلاب به منظور دستیابی به اولویت‌های اقتصاد ایران و تصمیم‌سازی و برنامه ریزی متناسب با اهداف، مصالح و چشم‌انداز‌های نظام اسلامی با تأکید بر:

• توجه به اقتدار اقتصادی از طریق تقویت پول ملی، حضور مؤثر در بازار‌‌های جهانی، استفاده از ظرفیت‌‌های داخلی برای بهبود وضعیت اقتصادی، ریشه‌کن‌کردن فقر در کشور و تبدیل‌شدن به یک کشور غنی و ثروتمند، بهبود وضعیت اشتغال، دستیابی به حد مطلوب تولیدات صنعتی و کشاورزی و استفاده بهینه از :
  
• اولویت‌‌های اقتصاد ایران
  

1. ثبات، آرامش و خاموش‌کردن تلاطم عرصه اقتصادی
   
2. مهار تورم
   
3. تأمین نیاز‌های اساسی مردم
   

• ملاحظۀ موارد زیر به‌منظور دست‌یابی به اولویت‌ها:
  

1. ظرفیت‌‌های کشور
   
2. اعتبارات و بودجه
   
3. امکانات دولتی
   
4. زودبازده بودن طرح‌ها
   
5. در دسترس بودن طرح‌ها
   

• مدیریت کارخانجات به وسیلۀ ایرانی‌‌ها و پرهیز از سپردن مدیریت به خارجی‌ها
  
• تصمیم‌گیری اقتصادی با تأکید بر اولویت مصالح نظام بر مصالح خصوصی و فردی و جمعی
  
• لزوم عدم تبعیت اجباری از فرمان‌‌های استکبار در مسائل اقتصادی و سیاسی و نفت
  
• پرهیز از امور مضر در اقتصاد:
  
• تغییر دائمی سیاست‌‌های اقتصادی
  
• اعتماد به شیوه‌‌های تزریقیِ اقتصاد‌های تحمیلی شرق و غرب
  
• اتخاذ تدابیر لازم برای نظارت شایسته و پیوسته بر اجرای برنامه و جلوگیری از اعمال سلیقه‏‌های فردی و بخشی
  
• تغییر روش و مانور در انتخاب روش‌‌ها در مواضعی که ایستادگی و ادامۀ کار قدرتمندانه، اصل مکتب را به خطر می‌‌اندازد.
  
• لزوم رصد دقیق نقشه ‌ها و طرح‌های دشمن و ایجاد پدافند لازم جهت خنثی‌سازی و مقابلۀ مدبرانه علیه آن ‌ها و استفاده از فرصت تحریم در جهت پیشرفت درون‌زای اقتصاد ایران با تأکید بر:
  
• آگاه و بیداری ملت و عناصر تعیین‌کنندۀ کشور در برابر توطئه‌‌ها و تهاجمات دشمن و حضور در صحنه و تسلیم نشدن به عنوان لازمۀ مواجهه با قدرت‌‌های مادی
  
• ضرورت داشتن رفتار مناسب در قبال تحریم‌‌ها ‌‌‌مشتمل بر: لزوم شکر، نگاه فرصتی داشتن و نتایج عملیِ مثبت به عنوان عامل بی‌اثر‌شدن تحریم‌ها
  
• لزوم ایجاد پدافند لازم جهت مقابله با راهبرد‌های دشمن یعنی استفاده از ضعف‌‌های ما،‌ایجاد دودستگی و محاصرۀ اقتصادی با استفاده از سه عامل مالی، نظامی و تبلیغی
  
• ضرورت تلاش جهادی دولت برای کاهش اثربخشی فشار تحریم‌‌های اقتصادی بر معیشت مردم و مبارزۀ همه‌جانبه با محاصرۀ اقتصادی
  
• لزوم رصد دقیق نقشه‌‌ها و طرح‌‌های دشمن - بالأخص تهاجم اقتصادی - جهت خنثی‌سازی و مقابله مدبرانه با تلاش‌‌های آن‌ها در جهت ضربه‌زدن در عرصه‌‌های مختلف در جریان سازندگی و پیشرفت کشور
  
• توجه به ناکارآمد بودن مذاکره با آمریکا در برداشته‌شدن محاصرۀ اقتصادی و ریشه‌یابی تحریم‌‌های اقتصادی در مسائلی به‌جز مسئلۀ هسته‌ای
  
• ضرورت استفاده از ظرفیت تحریم و فشار‌های اقتصادی برای شناسایی نقاط ضعف اقتصاد، ایجاد راه‌‌های می‌ان‌بر برای پیشرفت و تلاش برای برطرف نمودن آن به منظور پیشرفت اقتصادی ایران در بلندمدت
  
• لزوم ممانعت از دخالت آمریکا و مراکز آن‌‌ها مانند بانک جهانی در کشور
  
• مقابله با دخالت آمریکا در تغییر قیمت نفت بر اساس اقتضای سیاست‌‌های آن‌ها
  
• تبیین تلاش دولت‌‌های مستکبر به‌منظور تغییر محاسبات مسئولین به‌وسیلۀ تحریم‌ها
  
• ترسیم دقیق جبهۀ استکبار، تبیین فعالیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دشمن در عرصه اقتصادی به‌عنوان عرصۀ هدف و شناسایی نقاط آسیب‌پذیر درونی این جبهه با توجه به نقش قدرت‌‌های استکباری در بسیج تمام امکانات علیه ایران
  
• تشریح روند، ابعاد و جدیت جنگ اقتصادی علیه ایران و پرهیز از عقب‌نشینی منهزمانه در مواجهه با دشمن
  
• تلاش در کوتاه‌کردن دست سلطه‌گران در قیمت‌گذاری و تعیین مقدار تولید نفت، مس، طلا، الماس یا اورانیوم
  
• لزوم اجتناب‌کردن دولت‌‌ها از مذاکره با آمریکا به جهت مغایرت آن با منافع ملی و باز‌شدن باب توقعات و طلبکاری‌‌های آمریکا
  

لزوم رصد دقیق نقشه ‌ها و طرح‌های دشمن و ایجاد پدافند لازم جهت خنثی‌سازی و مقابله ی مدبرانه علیه آن ‌ها و استفاده از فرصت تحریم در جهت پیشرفت درون‌زای اقتصاد ایران

تسهیل مدیریت بحران

مدیریت بحران مجموع‌های از چاره جویی‌‌ها و تصمیماتی است که در مقابله با بحران انجام می‌‌گیرد و هدف آن کاهش روند بحران، کنترل بحران و کاهش و رفع بحران است. لذا مدیریت بحران کلیه اقدامات مربوط به پیشگیری و مدیریت ریسک، سازماندۀ و مدیریت منابع مورد نیاز در پاسخ به بحران می‌‌باشد. مدیریت بحران شامل: برنامه‌ها، ایجاد ساختار‌ها و تدوین مقرراتی است که منجر به کمک و یاری رسانی به دولت و سازمان‌‌های غیردولتی در برخورد با حوادث می‌‌شود. بنا به تعریف‌های ارائه شده از مدیریت بحران و شرایط حاکم بر آن طبق بیانات معظم له باید به انجام اموری از قبیل زیر پرداخت:

• تقویت روحیۀ تحمل و بردباری مردم با الگو گیری از تجربه جنگ در مقابله با سختی‌‌ها و مشکلات اقتصادی و مقابله با القای بحرانی بودن اقتصاد ایران توسط هجمۀ رسان‌های به جهت ناامید‌کردن دشمن
  
• تبیین غایت اهداف دشمن از تحریم‌ها، محاصره‌‌ها و حملات اقتصادی: مخالفت با انقلاب و تشکیل نظام اسلامی و انتخاب مسیر اسلام با بصیرت و مجاهدت (نه حقوق بشر و هسته‌ای)، لطمه به رشد ملی، اشتغال و نتیجتاً رفاه ملی سپس دل‌زده‌شدن مردم و جدا‌شدن مردم از نظام اسلامی و تداوم یافتن دشمنی‌‌ها و تحریم‌‌ها تا واردکردن ضربه اساسی به کشور
  
• خدمت صادقانه به مردم به عنوان فلسفه وجودی نظام جمهوری اسلامی و اهتمام جهادی مسئولین در عرصۀ خدمت رسانی و رفع مشکلات معیشتی مردم با تأکید بر:
  
• تقویت اردو‌های جهادی (کمک‌‌های دولتی، و کمک‌‌های مردمی)
  
• رسیدگی دائمی مسئولین به مردم به عنوان ولی نعمتان اصلی مسئولین
  
• افزایش ارتباط مسئولین با مردم از طریق دیدار‌های چهره به چهره و آشنایی با مشکلات آنان از طریق گسترش کمی و کیفی سفر‌های استانی
  

جمع‌بندی

پر واضح است که در کنار تمامی امور مطروحه، اصولی از قبیل اصل انتخاب عرصه ایمن، پراکنده‌سازی یا تجمیع حسب مورد، حساسیت‌زدایی، اختفاء، استتار، فریب دشمن و ایمن‌سازی نسبت به مراکز جمعیتی و حائز اهمیت بویژه در طرح‌های آمایش سرزمینی و طرح‌های توسعه آینده کشور ، طبقه‌بندی مراکز، اماکن و تأسیسات حائز اهمیت به حیاتی، حساس و مهم و روزآمدکردن آن در صورت لزوم که از مبانی و اصول پدافندی در حوزۀ اقتصادی است نیز به نوبۀ خود مطرح می‌باشد. برای تحقق بهتر سیاست ‌ها و راهبرد‌ها و اجرای بهتر امور فوق‌الذکر، نیازمند:

• ایجاد نظام جامع اطلاعات با دو ویژگی خاص شفافیت و ایمنی بالا در جهت فرآوری درون سیستمی مناسب برای مقابله با بحران ‌ها و عکس العمل مناسب به آن‌ها
  
• بازطراحی نظام عدالت اقتصادی متناسب با جغرافیای اقتصادی کشور وشرایط روز آن در حوزه‌های عدالت روشی ، ساختاری، تخصیصی وتوزیعی در جهت ایمن‌سازی اقتصادی و عدم تمرکز منابع و مراکز اقتصادی
  
• ایجاد مراکز رصد و پالایش با ضریب ایمنی اطلاعات بالا
  

می باشیم تا شاهد یک پدافند اقتصادی سیستمی و قدرتمند و همه جانبه باشیم. ▪

پی‌نوشت

1. بیانات در دیدار نمایندگان مجلس شورای اسلامی(۸ خرداد ۱۳۹۰)

2. بیانات در جلسه تبیین سیاست‌‌های اقتصاد مقاومتی(۲۰/۱۲/۱۳۹۲)

3. ابلاغ سیاست‌‌های کلی اقتصاد مقاومتی ( ۱۳۹۲/۱۱/۳۰)

4. مطالب این بخش برگرفته از پروژه‌ای است که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس به‌منظور استخراج سیاست‌های کلی نظام در حوزه‌های مختلف از بیانات و پیام‌ها و ابلاغیه‌های رهبر معظم انقلاب انجام گرفته است.

--------------------------------

پدافند اقتصادی، ش 12، آبان ماه 1394، صص5-8